Tradycyjnie to mężczyźni dominują w takich dziedzinach jak inżynieria oprogramowania czy ogólnie technologia. Mimo iż w ciągu ostatnich kilkunastu lat sporo się w tej kwestii zmieniło, a kobiety coraz liczniej reprezentują świat technologii, to nadal dysproporcja jest duża. Nie oznacza to jednak, że w historii nauki i technologii nie było wybitnych kobiet. Wręcz przeciwnie.
Zacznijmy od historii kobiet w świecie nauki opowiedzianej w ogromnym skrócie. Do mniej więcej lat 60. XX wieku wiele kobiet zajmowało się wykonywaniem skomplikowanych obliczeń (w języku angielskim computations). Dlatego też nazywano je komputerami. Męska część inżynierów uważała, że takie obliczenia są poniżej ich kompetencji. Po tym czasie, wraz z rozwojem technologii zauważono ogromny potencjał leżący w rozwijaniu oprogramowania i uznano, że tą dziedziną powinni jednak zająć się mężczyźni. Panie niestety zostały wysłane do domów, gdzie miały z powrotem pełnić swoje tradycyjne role kochających pań domu, żon i matek. Pomimo coraz lepszej w ostatnich latach reprezentacji kobiet w programowaniu, projektowaniu, inżynierii i tym podobnych, świat technologii nadal zdominowany jest przez mężczyzn.
Świat technologii a kobiety
Historia kobiet w świecie nauki i technologii jest znacznie ciekawsza i dłuższa, niż mogłoby się wydawać. Zamiast skupiać się na poruszanym wiele razy problemie małej ilości kobiet w tym męskim świecie i nierównemu stosunkowi płac, postanowiliśmy pokazać, że paniom zawdzięczamy wiele pomysłów, przełomów i odkryć, bez których trudno byłoby wyobrazić sobie dzisiejsze życie.
Ada Lovelace
A właściwie żyjąca w XIX wieku Augusta Ada King hrabina Lovelace. Uznawana jest za pierwszą na świecie programistkę. Razem z Charlesem Babbagem pracowała nad projektem maszyny analitycznej, która była inspiracją dla późniejszych komputerów. Stworzony przez nią algorytm (niestety nieprzetestowany, ponieważ maszyny nigdy nie ukończono) uznaje się za pierwszy program komputerowy. Na jej cześć nazwano język programowania Ada, stworzony w latach 70. XX wieku.
Kobiety z Bletlchey Park
W Bletlchey Park, które było brytyjskim centrum kryptoanalizy i kryptografii podczas II wojny światowej, pracowało ok. 8000 kobiet, co stanowiło 75% wszystkich pracowników. Choć jedynie niewielka ich część zajmowała się kryptoanalizą (np. Mavis Batey, Jane Fawcett czy Joan Clarke), to reszta wykonywała jednak obowiązki, bez których nie dałoby się niczego osiągnąć. Kobiety obsługiwały bowiem maszyny kryptograficzne i komunikacyjne, tłumaczyły dokumenty oraz zajmowały się analizą ruchu.
ENIAC Six
Kay McNulty, Betty Jennings, Betty Snyder, Marlyn Wescoff, Fran Bilas i Ruth Lichterman przyczyniły się do powstania pierwszego komputera – Electronic Numerical Integrator and Computer. ENIAC powstał pod koniec II wojny światowej m.in. w celu tworzenia tzw. tablic artyleryjskich. Pomagały one w obliczeniach trajektorii lotu pocisków oraz w odpowiednim ustawianiu dział. Wspomniane kobiety pracowały wcześniej jako ludzkie komputery i ręcznie dokonywały wymaganych obliczeń. Później zaangażowano je w programowanie ENIAC-a, co wymagało np. analizy równań różniczkowych, łączenia kabli i podłączania ich do odpowiednich obwodów elektronicznych oraz ręcznego ustawiania tysięcy przełączników.
Grace Hopper
W 1934 roku zrobiła doktorat z matematyki na Yale (jednej z najbardziej prestiżowych uczelni w Stanach Zjednoczonych), co na tamte czasy było niezwykłym osiągnięciem wśród kobiet. Była jedną z pierwszych programistek komputera Harvard Mark I. Pracowała też nad urządzeniem UNIVAC I, czyli pierwszym komercyjnym komputerem w USA. Należała do zespołu, który stworzył pierwszy w historii kompilator komputerowy. Dzięki temu później mógł powstać język COBOL, który był najczęściej używanym językiem programowania. Mówi się też, że jako pierwsza użyła słowa „bug” w kontekście informatyki. Była także kontradmirałem w marynarce wojennej Stanów Zjednoczonych. Na emeryturę przeszła w wieku 79 lat. Na jej cześć obchodzi się Grace Hopper Celebration, czyli regularny zjazd kobiet zajmujących się technologią.
Carla Meninsky i Carol Shaw
To jedyne kobiety, które pod koniec lat 70. pracowały dla Atari i jednocześnie jedne z pierwszych twórczyń gier komputerowych na świecie. Meninsky programowania nauczyła się w liceum od matki. Początkowo studiowała matematykę, ale porzuciła ją na rzecz neuropsychologii. Ostatecznie zajęła się tworzeniem animacji. Dla Atari stworzyła takie gry jak Indy-500, Dodge ‘Em, Warlords i Star Riders. Shaw w dzieciństwie, zamiast lalkami, wolała bawić się zabawkami swojego brata. Po ukończeniu studiów informatycznych na Berkley dołączyła do Atari i napisała m.in. 3-D Tic-Tac-Toe, Video Checkers i Super Breakout. Jej najsłynniejsza gra to River Raid, stworzona, gdy później podczas pracy dla Activision.
Katherine Johnson
Ojciec Johnson był farmerem z małego miasteczka. Jednak dzięki uporowi i ciężkiej pracy udało mu się wysłać na studia wszystkich czworo swoich dzieci. Johnson od samego początku miała pod górkę. Była czarnoskórą kobietą w męskim świecie i w czasach, w których wciąż panowała wyraźna segregacja ze względu na rasę. Jednak to dzięki jej pracy sukces odniosły pierwsze załogowe loty kosmiczne. Przyczyniła się też do tego, że pracownicy NASA do wykonywania obliczeń zaczęli używać komputerów. Obliczała trasy i trajektorie lotu promów kosmicznych, wyliczała okna startowe misji Apollo i Mercury. Obliczyła też właściwą trajektorię lotu, dzięki której bezpiecznie sprowadzono załogę lotu Apollo 13. Johnson była niezawodna. Astronauci ufali jej do tego stopnia, że prosili ją o sprawdzanie obliczeń dokonywanych przez pierwsze maszyny. W 2016 roku na kampusie NASA w Langley otworzono budynek nazwany „Katherine G. Johnson Computational Research Facility”, w którym mieszczą się najbardziej zaawansowane komputery na świecie.
Margaret Hamilton
Pracowała na stanowisku Dyrektora ds. Inżynierii Oprogramowania na renomowanej uczelni Massachusetts Institute of Technology. Kierowała również zespołem, który opracował oprogramowanie systemu pokładowego programu Apollo. Na początku jej kariery informatyka i programowanie nie były jeszcze traktowane na poważnie. Nie były nawet uznawane za część nauki. Aby to zmienić, Hamilton zaproponowała nazwę „software engineering”, aby podnieść renomę zawodu i zrównać go z innymi dziedzinami inżynierii.
Radia Perlman
Przez wielu określana jako „matka internetu” (chociaż sama przyznała, że nie lubi, kiedy się ją tak nazywa). Perlman jest odpowiedzialna za stworzenie protokołu drzewa rozpinającego (STP), używanego do komunikacji pomiędzy urządzeniami w sieciach komputerowych. Jest też pionierem w dziedzinie uczenia małych dzieci (od 3 do 5 lat) programowania. W latach 70. stworzyła system programowania TORTIS, który pozwalał dzieciom na zaprogramowanie robota edukacyjnego nazwanego Turtle. Jest autorką podręcznika o sieciach oraz współautorką książki o bezpieczeństwie sieci. Przyznano jej też ponad 100 patentów.
Świat technologii pełen wybitnych kobiet
Naprawdę chcielibyśmy dokładnie opisać wszystkie osiągnięcia kobiet w dziedzinie nauki i technologii. Jest tego jednak tak dużo, że ten artykuł byłby znacznie dłuższy, a jego czytanie zajęłoby Wam wiele godzin. Niemniej osiągnęliśmy nasz cel: pokazaliśmy, że od dziesiątków lat kobiety zajmowały się równie ważnymi rzeczami, co mężczyźni. Żyły jednak w takich czasach, że ich nazwiska i wysiłki często były pomijane. Gorąco zachęcamy do własnych poszukiwań i odkrywania sylwetek fascynujących kobiet, które zmieniły i wciąż zmieniają świat technologii i nauki.
Z tego miejsca wszystkim paniom życzymy sukcesów w życiu prywatnym i zawodowym, realizacji wielu ambitnych planów oraz tego, żeby stały się inspiracją dla przyszłych pokoleń.
